W poprzednim biuletynie poruszyliśmy temat braku modelu biznesowego jako prostej drogi ku porażce. Dziś przyjrzymy się najpopularniejszym mitom krążącym wokół modeli biznesowych i zastanowimy się, dlaczego tak wielu przedsiębiorców wciąż w nie wierzy.
Co myślą przedsiębiorcy? Wyniki ankiety
Przeprowadzona na LinkedIn ankieta przyniosła fascynujące rezultaty, mimo baaaardzo małej liczby glosujących (17 osób). Zapytałem przedsiębiorców o najpopularniejsze mity dotyczące modeli biznesowych. Oto wyniki ankiety:
- Mit #1: „Model biznesowy tworzy się raz i jest stały” – 47% odpowiedzi
- Mit #2: „Model biznesowy jest tylko dla dużych firm” – 41% odpowiedzi
- Mit #3: „Model biznesowy musi być skomplikowany” – 6% odpowiedzi
- Mit #4: „To tylko zbędna teoria” – 6% odpowiedzi
Te wyniki wiele mówią o tym, jak przedsiębiorcy postrzegają modele biznesowe. Przyjrzyjmy się każdemu z tych mitów z osobna.
Mit pierwszy: Statyczność modelu biznesowego
Niemal połowa respondentów wskazała, że najczęściej spotyka się z przekonaniem o niezmienności modelu biznesowego. To nie tylko najpopularniejszy, ale też najbardziej niebezpieczny mit. Traktowanie modelu biznesowego jak dokumentu wyrytego w kamieniu to prosta droga do stagnacji i utraty konkurencyjności. Słynne jest biznesowe powiedzenie, że jak się nie rozwijasz, to się cofasz.
Rzeczywistość biznesowa jest dynamiczna – zmieniają się technologie, trendy, potrzeby klientów. Model biznesowy musi ewoluować wraz z tymi zmianami. To nie jest jednorazowe ćwiczenie, ale ciągły proces doskonalenia i adaptacji, a technika PDCA jest w totalnym must have. Sukces dzisiejszy nie gwarantuje sukcesu jutro – trzeba stale weryfikować i dostosowywać swoje założenia do zmieniającej się rzeczywistości rynkowej.
Mit drugi: Tylko dla dużych graczy
Przekonanie, że model biznesowy jest potrzebny tylko dużym firmom, to drugi najpopularniejszy mit. To szczególnie szkodliwe przekonanie, które często powstrzymuje małych przedsiębiorców przed strategicznym myśleniem o swoim biznesie.
Paradoksalnie, to właśnie małe firmy i jednoosobowe działalności gospodarcze najbardziej potrzebują przemyślanego modelu biznesowego. Dlaczego? Ponieważ działają z mniejszym marginesem błędu. Każda nietrafiona decyzja biznesowa może mieć dla nich poważne konsekwencje. Dobry model biznesowy pomaga unikać kosztownych pomyłek i maksymalizować efektywność ograniczonych zasobów.
Mity rzadsze, ale wciąż szkodliwe
Choć znacznie mniej osób wskazało na pozostałe mity, warto się im przyjrzeć. Przekonanie o koniecznej złożoności modelu biznesowego czy postrzeganie go jako zbędnej teorii może skutecznie zniechęcać do jego tworzenia. Te wyniki sugerują, że przedsiębiorcy zdają się coraz lepiej rozumieć praktyczną wartość modelu biznesowego, choć wciąż nie do końca wiedzą, jak podejść do jego tworzenia.
Dodatkowe mity, które warto obalić
W swojej praktyce spotykam się z jeszcze kilkoma popularnymi mitami:
Mit #5: „Model biznesowy to to samo co biznesplan” To dwa różne narzędzia – model biznesowy pokazuje fundamentalną logikę funkcjonowania firmy, podczas gdy biznesplan to szczegółowy dokument opisujący sposób realizacji założeń.
Mit #6: „Do stworzenia modelu biznesowego potrzebni są eksperci”. No cóż, zewnętrzna perspektywa może być pomocna, ale nikt nie zna Twojego biznesu lepiej niż Ty sam. Model biznesowy powinien wynikać przede wszystkim z Twojego doświadczenia i znajomości rynku.
Mit #7: „Model biznesowy to formalność dla banku lub inwestorów” To przede wszystkim narzędzie dla Ciebie, właściciela firmy. Pomaga podejmować lepsze decyzje, identyfikować szanse rozwoju i potencjalne zagrożenia.
Jak stworzyć model biznesowy dla małej firmy?
W komentarzach pod postem na LinkedIn pojawiło się pytanie o to, jak najlepiej sporządzić model biznesowy dla JDG i małych firm. W tym pytaniu wyczuwam nutę sceptycyzmu, jakby sugestię, że małe firmy nie potrzebują rozbudowanych modeli biznesowych. To błędne założenie, które warto obalić konkretnym działaniem.
Od czego zacząć?
Zacznijmy od fundamentów. Propozycja wartości to pierwszy i najważniejszy element modelu biznesowego. Musisz precyzyjnie określić, co oferujesz swoim klientom i dlaczego mieliby wybrać właśnie Ciebie. Nie chodzi tu o pusty marketing – to musi być rzeczywista wartość, którą jesteś w stanie dostarczyć. Na przykład, jako prawnik mogę oferować nie tylko samą usługę prawną, ale przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa i spokoju w prowadzeniu biznesu. To właśnie ta wartość dodana często decyduje o wyborze.
Poznaj swojego klienta
Kolejny krok to precyzyjne określenie grupy docelowej. Mali przedsiębiorcy często popełniają błąd, mówiąc „moim klientem może być każdy”. To pułapka. Nawet jeśli teoretycznie możesz obsłużyć każdego klienta, powinieneś się skupić na konkretnej grupie. To pozwoli Ci lepiej dopasować ofertę i skuteczniej dotrzeć do potencjalnych klientów. W praktyce oznacza to również świadomą decyzję o tym, jakich klientów nie chcesz obsługiwać – to równie ważne co określenie grupy docelowej. Ja grupę docelową wykształciłem w sposób kuriozalny – na kanwie doświadczeń i różnych porażek wiem, jakich klientów nie chcę. Łatwiej mi wtedy było określić docelowego klienta.
Kanały dotarcia i relacje z klientami
Jak dotrzesz do swoich klientów? W małej firmie często kluczowe znaczenie ma marketing szeptany i rekomendacje. Ale nie możesz na tym poprzestać. Zastanów się, gdzie są Twoi potencjalni klienci i jak możesz do nich dotrzeć. Media społecznościowe? Lokalne wydarzenia? Współpraca z innymi przedsiębiorcami? Networking? Każdy kanał powinien być przemyślany pod kątem efektywności kosztowej.
Finanse – serce modelu biznesowego
W małej firmie kwestie finansowe są szczególnie istotne. Musisz dokładnie przeanalizować źródła przychodów, strukturę kosztów i marżowość. Nie da się prowadzić firmy, zwłaszcza malej, stosując zbyt daleko idące rozdawnictwo czy też zbędną hojność. Model biznesowy pomaga trzymać finanse w ryzach.
Praktyczne narzędzia
Business Model Canvas to świetne narzędzie do rozpoczęcia pracy nad modelem biznesowym. Pozwala zobaczyć całość biznesu na jednej stronie i identyfikować powiązania między poszczególnymi elementami. Ale nie musisz się ograniczać do jednego narzędzia. Możesz zacząć od prostej mapy myśli, gdzie rozrysujesz główne elementy swojego biznesu. Ważne, żeby ten proces był dla Ciebie naturalny i pomocny.
Weryfikacja i adaptacja
Model biznesowy nie jest dokumentem, który tworzysz raz na zawsze. To raczej hipoteza, którą powinieneś regularnie weryfikować. W małej firmie masz tę przewagę, że możesz szybko wprowadzać zmiany i adaptować się do sytuacji rynkowej. Ustal sobie regularne terminy przeglądu modelu – na przykład raz na kwartał – i zadawaj sobie trudne pytania: Czy moje założenia się sprawdzają? Co mogę poprawić? Jakie nowe szanse się pojawiły?
Nie bój się prostoty
Na koniec, pamiętaj – model biznesowy dla małej firmy nie musi być skomplikowany. Ma być praktyczny i użyteczny. Lepiej mieć prosty model, który rzeczywiście wykorzystujesz, niż złożony dokument, który kurzy się w szufladzie. Zacznij od podstaw, systematycznie rozwijaj swoje założenia i pamiętaj, że model biznesowy to narzędzie, które ma Ci pomóc w prowadzeniu firmy, a nie kolejny biurokratyczny wymóg.
Co dalej?
W kolejnym biuletynie popełnię trochę rozważań nad rodzajami modelów biznesowych. Czy jeden rozmiar pasuje do wszystkich?
Dzięki, że jesteś ze mną!
