Głosowanie nad układem – procedura, formy i najczęstsze błędy wierzycieli

Głosowanie nad układem stanowi kluczowy moment każdego postępowania restrukturyzacyjnego. To właśnie od jego wyniku zależy, czy propozycje przedstawione przez dłużnika zostaną zaakceptowane i czy sąd będzie mógł zatwierdzić układ, umożliwiając firmie wyjście z kryzysu. Reforma prawa restrukturyzacyjnego i wprowadzenie Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ) fundamentalnie zmieniły sposób przeprowadzania głosowań. Poznaj procedury, formy i typowe błędy popełniane podczas tego procesu, by skutecznie zabezpieczyć swoje interesy – niezależnie od tego, czy jesteś dłużnikiem czy wierzycielem.

Nowy standard głosowania – KRZ jako podstawowa platforma

Od 1 grudnia 2021 roku wprowadzono rewolucyjną zmianę w sposobie głosowania w postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU). Obecnie głosowanie odbywa się wyłącznie za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ), co oznacza koniec ery papierowych kart do głosowania i tradycyjnych zgromadzeń wierzycieli w tym rodzaju postępowania.

Co istotne, głosowanie w systemie KRZ jest obligatoryjne niezależnie od tego, czy dłużnik zdecydował się na fakultatywne obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego, czy też nie. W każdym przypadku nadzorca układu informuje wierzycieli o możliwości oddania głosu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Ta digitalizacja procesu ma na celu zwiększenie transparentności, ułatwienie udziału wierzycielom oraz usprawnienie całego postępowania. Jednocześnie stawia przed wszystkimi uczestnikami nowe wyzwania techniczne i formalne.

Harmonogram głosowania – kluczowe terminy i konsekwencje ich niedotrzymania

W postępowaniu o zatwierdzenie układu obowiązują ścisłe ramy czasowe, których niedotrzymanie może skutkować fiaskiem całego procesu:

1. Wniosek o zatwierdzenie układu musi zostać złożony do sądu w terminie 3 miesięcy od dnia układowego.
2. Najpóźniej na 21 dni przed upływem tego terminu nadzorca układu ma obowiązek zawiadomić wszystkich wierzycieli o rozpoczęciu głosowania w systemie KRZ.
3. Głosowanie musi zakończyć się najpóźniej w dniu złożenia wniosku o zatwierdzenie układu – głosy złożone po tym terminie nie zostaną uwzględnione w liczeniu.
4. Niezachowanie powyższych terminów, szczególnie opóźnienia w zawiadomieniach lub zbyt krótki okres na głosowanie, mogą skutkować oddaleniem wniosku przez sąd z przyczyn formalnych.

Świadomość tych terminów jest kluczowa zarówno dla dłużnika, jak i dla wierzycieli, którzy chcą mieć realny wpływ na przebieg postępowania. Dłużnik powinien zaplanować cały proces z odpowiednim wyprzedzeniem, uwzględniając czas potrzebny na przygotowanie spisów wierzytelności, zawiadomień oraz sam proces głosowania.

Kto może głosować nad układem?

Nie wszyscy wierzyciele mają automatyczne prawo do udziału w głosowaniu. Uprawnienie to jest ściśle regulowane przez przepisy Prawa restrukturyzacyjnego:

1. Głosować mogą wyłącznie wierzyciele, których wierzytelności zostały ujęte w spisie wierzytelności bezspornych.
2. Wierzyciele, których należności znalazły się w spisie wierzytelności spornych, zasadniczo nie mają prawa głosu – nawet jeśli są przekonani o zasadności swoich roszczeń.
3. Warunkiem technicznym jest posiadanie aktywnego konta w systemie KRZ i odpowiednich uprawnień do udziału w konkretnym postępowaniu.
4. W przypadku wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika (np. hipoteką), prawo głosu przysługuje tylko w części nieobjętej zabezpieczeniem lub w przypadku wyraźnego wyrażenia zgody na objęcie układem.

Należy podkreślić, że w postępowaniu o zatwierdzenie układu to nadzorca układu decyduje o dopuszczeniu wierzycieli do głosowania na podstawie sporządzonych przez siebie spisów. Wierzyciel, który został pominięty lub jego wierzytelność została zakwalifikowana jako sporna, powinien niezwłocznie skontaktować się z nadzorcą w celu wyjaśnienia sytuacji.

Jak przebiega głosowanie przez system KRZ – instrukcja krok po kroku

Dla wielu uczestników postępowania głosowanie za pośrednictwem KRZ stanowi nowe doświadczenie. Oto szczegółowa instrukcja:

1. Wierzyciel loguje się do systemu KRZ na oficjalnej stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, używając profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego lub e-dowodu.
2. Po zalogowaniu należy przejść do zakładki „Sprawy”, gdzie widoczne będą wszystkie postępowania, w których dana osoba lub podmiot występuje jako uczestnik.
3. Po wybraniu odpowiedniego postępowania należy otworzyć moduł „Głosowanie”, który jest dostępny tylko w okresie wyznaczonym przez nadzorcę układu.
4. System automatycznie wyświetla przypisaną do wierzyciela wierzytelność (lub wierzytelności) wraz z kwotą i umożliwia oddanie głosu „za” lub „przeciw” układowi.
5. Po zaznaczeniu wybranej opcji konieczne jest potwierdzenie decyzji – dopiero wówczas głos zostaje zarejestrowany w systemie.
6. Po oddaniu głosu system generuje potwierdzenie, które warto zachować dla celów dowodowych.

System zapewnia pełną transparentność procesu – zarówno nadzorca, jak i dłużnik mogą na bieżąco monitorować przebieg głosowania, co pozwala na odpowiednią reakcję w przypadku niskiej frekwencji.

Jak liczona jest większość niezbędna do przyjęcia układu?

Przyjęcie układu wymaga spełnienia określonych progów dotyczących zarówno liczby głosujących, jak i wartości reprezentowanych przez nich wierzytelności:

1. Układ zostaje przyjęty, jeśli spełnione są łącznie dwa warunki:
   • Więcej niż połowa liczby głosujących wierzycieli opowie się „za” układem, oraz
   • Głosy „za” reprezentują co najmniej 2/3 łącznej wartości głosów oddanych.
2. W przypadku podziału wierzycieli na grupy interesów, każda z grup musi odrębnie spełnić powyższe warunki, aby układ został przyjęty.
3. Wyjątkiem jest możliwość zastosowania mechanizmu przymusowego układu (tzw. cram down), pozwalającego na zatwierdzenie układu mimo sprzeciwu niektórych grup, jeśli zostanie wykazane, że nie są one w gorszej sytuacji niż w przypadku upadłości.
4. Wierzyciele, którzy nie oddali głosu, nie są uwzględniani przy liczeniu większości – liczy się tylko stosunek głosów „za” i „przeciw”.

Przykład praktyczny:

Załóżmy, że firma ABC ma 20 wierzycieli o różnym poziomie wierzytelności, a całkowite zadłużenie wynosi 10 milionów złotych. Spośród tych wierzycieli, tylko 12 zdecydowało się wziąć udział w głosowaniu (pozostali 8 nie zalogowali się do systemu KRZ lub nie oddali głosu).

Struktura głosujących wierzycieli:

• Bank X: wierzytelność 3 mln zł (głosuje „za”)
• Urząd Skarbowy: wierzytelność 1,5 mln zł (głosuje „przeciw”)
• Dostawca A: wierzytelność 1 mln zł (głosuje „za”)
• Dostawca B: wierzytelność 0,8 mln zł (głosuje „za”)
• ZUS: wierzytelność 0,7 mln zł (głosuje „przeciw”)
• Dostawca C: wierzytelność 0,4 mln zł (głosuje „za”)
• Dostawca D: wierzytelność 0,3 mln zł (głosuje „przeciw”)
• Klient E: wierzytelność 0,15 mln zł (głosuje „za”)
• Klient F: wierzytelność 0,1 mln zł (głosuje „za”)
• Wierzyciel G: wierzytelność 0,08 mln zł (głosuje „za”)
• Wierzyciel H: wierzytelność 0,05 mln zł (głosuje „przeciw”)
• Wierzyciel I: wierzytelność 0,02 mln zł (głosuje „za”)

Analiza głosowania:

1. Kryterium liczby głosów:
   • Liczba głosujących wierzycieli: 12
   • Głosy „za”: 8 wierzycieli
   • Głosy „przeciw”: 4 wierzycieli
   • Warunek: 8 > 6 (więcej niż połowa z 12) → warunek spełniony
2. Kryterium wartości wierzytelności:
   • Łączna wartość głosów oddanych: 8,1 mln zł
   • Wartość głosów „za”: 5,45 mln zł
   • Wartość głosów „przeciw”: 2,65 mln zł
   • Warunek: 5,45 mln zł > 5,4 mln zł (co najmniej 2/3 z 8,1 mln zł) → warunek spełniony

Ponieważ oba warunki zostały spełnione (większość liczbowa wierzycieli oraz co najmniej 2/3 wartości wierzytelności), układ zostaje przyjęty.

Scenariusz z podziałem na grupy interesów:

Teraz załóżmy, że wierzyciele zostali podzieleni na trzy grupy interesów:

Grupa 1: Wierzyciele zabezpieczeni

• Bank X: 3 mln zł (głosuje „za”)
• Łącznie: 1 głos „za”, 0 głosów „przeciw”, suma wierzytelności: 3 mln zł
• Analiza: Warunek liczbowy spełniony (1 > 0,5), warunek wartościowy spełniony (100% > 2/3) → grupa przyjęła układ

Grupa 2: Wierzyciele publicznoprawni

• Urząd Skarbowy: 1,5 mln zł (głosuje „przeciw”)
• ZUS: 0,7 mln zł (głosuje „przeciw”)
• Łącznie: 0 głosów „za”, 2 głosy „przeciw”, suma wierzytelności: 2,2 mln zł
• Analiza: Warunek liczbowy niespełniony (0 < 1), warunek wartościowy niespełniony (0% < 2/3) → grupa odrzuciła układ

Grupa 3: Wierzyciele niezabezpieczeni

• Dostawcy i pozostali wierzyciele: łącznie 2,9 mln zł (7 wierzycieli głosuje „za”, 2 „przeciw”)
• Wartość głosów „za”: 2,55 mln zł
• Wartość głosów „przeciw”: 0,35 mln zł
• Analiza: Warunek liczbowy spełniony (7 > 4,5), warunek wartościowy spełniony (2,55 mln zł > 1,93 mln zł) → grupa przyjęła układ

W tym scenariuszu dwie grupy przyjęły układ, ale grupa wierzycieli publicznoprawnych go odrzuciła. W normalnej sytuacji układ nie zostałby przyjęty.

Jednak dłużnik może wnioskować o zastosowanie mechanizmu cram down, jeśli przedstawi wiarygodny test zaspokojenia, który dowiedzie, że wierzyciele publicznoprawni w ramach układu otrzymają więcej niż w przypadku upadłości. Jeśli sąd uzna taką argumentację, może zatwierdzić układ pomimo sprzeciwu tej grupy.

Ten przykład pokazuje, jak istotne jest nie tylko pozyskanie odpowiedniej liczby głosów, ale także strategiczne myślenie o strukturze wierzycieli i potencjalnym podziale na grupy interesów. Nawet jeden drobny wierzyciel może przeważyć szalę, szczególnie gdy głosowanie jest bliskie wymaganych progów.

Najczęstsze błędy wierzycieli podczas głosowania i ich konsekwencje

Praktyka pokazuje, że wierzyciele regularnie popełniają błędy, które eliminują ich głosy z liczenia lub uniemożliwiają im udział w głosowaniu:

1. Brak aktywnego konta w systemie KRZ – aby wziąć udział w głosowaniu, każdy wierzyciel musi posiadać konto w systemie i być zidentyfikowany jako uczestnik konkretnego postępowania.
2. Nieoddanie głosu w wyznaczonym terminie – wierzyciele często bagatelizują znaczenie terminów, co skutkuje brakiem możliwości wyrażenia swojego stanowiska; brak reakcji oznacza brak wpływu na wynik głosowania.
3. Głos oddany po zakończeniu głosowania – system automatycznie zamyka możliwość głosowania z upływem wyznaczonego terminu; głosy oddane po tym czasie nie zostaną uwzględnione.
4. Błędy formalne w systemie – przykładowo, niewłaściwe zakończenie procedury głosowania (brak finalnego zatwierdzenia) sprawia, że system nie zarejestruje oddanego głosu.
5. Problemy z logowaniem i uprawnieniami – szczególnie w przypadku firm i instytucji często występują trudności z ustaleniem, który pracownik powinien mieć dostęp do systemu i oddać głos w imieniu podmiotu.
6. Nieznajomość procedury głosowania elektronicznego – wielu wierzycieli, przyzwyczajonych do tradycyjnych form głosowania, nie rozumie w pełni procedury elektronicznej, co prowadzi do błędów lub całkowitego powstrzymania się od głosowania.

Konsekwencje tych błędów mogą być poważne – wierzyciel traci możliwość wpływu na kształt układu, który bezpośrednio dotyczy jego interesów finansowych. Paradoksalnie, bierność wierzycieli często sprzyja dłużnikowi, ułatwiając osiągnięcie wymaganej większości głosów.

Co może zrobić dłużnik, aby zwiększyć frekwencję i poprawność głosowania?

Choć może się wydawać, że niska frekwencja w głosowaniu jest korzystna dla dłużnika (łatwiej osiągnąć większość przy mniejszej liczbie głosujących), w praktyce sądy z rezerwą podchodzą do układów przyjętych przy minimalnej frekwencji. Dlatego w interesie dłużnika leży aktywizacja wierzycieli:

1. Zapewnienie czytelnej komunikacji – dłużnik powinien jasno informować wierzycieli o tym, co, kiedy, jak i dlaczego będzie przedmiotem głosowania.
2. Precyzyjne wskazanie ram czasowych – zawiadomienia powinny zawierać wyraźne określenie daty końcowej głosowania i szczegółową instrukcję logowania do KRZ.
3. Oferowanie wsparcia technicznego – pomoc wierzycielom w założeniu konta w systemie KRZ i przypisaniu sprawy może znacząco zwiększyć frekwencję.
4. Przekazanie materiałów informacyjnych – przesłanie testu zaspokojenia i propozycji układowych jako załączników informacyjnych pomaga wierzycielom podjąć świadomą decyzję.
5. Monitorowanie przebiegu głosowania – śledzenie postępów głosowania i przypominanie kluczowym wierzycielom o konieczności oddania głosu może zapobiec porażce układu z powodów formalnych.
6. Wyznaczenie osoby do kontaktu – dedykowany przedstawiciel dłużnika, dostępny dla wierzycieli w razie pytań technicznych czy merytorycznych, może znacząco ułatwić proces.

Aktywne podejście dłużnika do procesu głosowania nie tylko zwiększa szanse na przyjęcie układu, ale także buduje pozytywny wizerunek w oczach wierzycieli i sądu, co może mieć znaczenie w dalszych etapach postępowania.

Jak HDRU wspiera klientów w procesie głosowania?

Kancelaria HDRU specjalizuje się w kompleksowym wsparciu uczestników postępowania restrukturyzacyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem procesu głosowania:

1. Planowanie harmonogramu działań – pomagamy zaplanować cały proces z uwzględnieniem 21-dniowego buforu na głosowanie, minimalizując ryzyko błędów formalnych.
2. Opracowanie zawiadomień i instrukcji – przygotowujemy profesjonalne zawiadomienia o głosowaniu wraz ze szczegółowymi instrukcjami korzystania z systemu KRZ.
3. Wsparcie techniczne dla wierzycieli – oferujemy pomoc wierzycielom w kwestiach technicznych i merytorycznych związanych z głosowaniem.
4. Monitorowanie przebiegu głosowania – na bieżąco śledzimy frekwencję i wyniki, podejmując w razie potrzeby działania interwencyjne.
5. Wspieranie nadzorców układu – pomagamy w generowaniu prawidłowych sprawozdań z głosowania dla sądu, minimalizując ryzyko formalnych zastrzeżeń.

Najczęściej zadawane pytania

Czy mogę zmienić swój głos w KRZ po jego oddaniu? Nie, po zatwierdzeniu głosu w systemie KRZ nie ma możliwości jego zmiany. Dlatego tak ważne jest dokładne przemyślenie decyzji przed finalnym zatwierdzeniem.

Co się stanie, jeśli nie oddam głosu? Brak oddania głosu oznacza, że wierzyciel nie będzie miał wpływu na wynik głosowania. Nieaktywni wierzyciele nie są uwzględniani przy liczeniu większości – liczy się tylko stosunek głosów „za” i „przeciw” wśród tych, którzy faktycznie zagłosowali.

Czy muszę się logować jako osoba fizyczna czy firma? Sposób logowania zależy od tego, kto jest wierzycielem. Jeśli wierzycielem jest osoba fizyczna, loguje się ona przy użyciu własnych danych. W przypadku firmy loguje się osoba uprawniona do jej reprezentacji lub posiadająca odpowiednie pełnomocnictwo.

Co zrobić, jeśli nie widzę sprawy w systemie KRZ? Jeśli po zalogowaniu do systemu KRZ nie widać sprawy, w której wierzyciel powinien uczestniczyć, należy niezwłocznie skontaktować się z nadzorcą układu. Przyczyną może być błąd w danych identyfikacyjnych lub niezarejestrowanie wierzyciela jako uczestnika postępowania.

Podsumowanie

Głosowanie przez KRZ to obecnie jedyna dopuszczalna forma przyjmowania układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu – niezależnie od tego, czy dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, czy też nie. Ten w pełni elektroniczny proces wymaga od wszystkich uczestników dobrego przygotowania, znajomości terminów oraz umiejętności poruszania się w środowisku cyfrowym.

Najczęstsze błędy związane z głosowaniem wynikają z nieznajomości procedur, przegapienia terminów lub problemów technicznych. Zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele powinni dokładnie zapoznać się z zasadami głosowania, aby skutecznie zabezpieczyć swoje interesy.

Profesjonalne wsparcie na tym etapie może znacząco zwiększyć szanse na powodzenie całego procesu restrukturyzacji. Zespół HDRU oferuje kompleksową pomoc – od planowania głosowania, przez przygotowanie zawiadomień, aż po wsparcie techniczne i merytoryczne dla wszystkich uczestników.

Nie ryzykuj sukcesu swojej restrukturyzacji przez błędy formalne w głosowaniu. Skontaktuj się z nami pod numerem 72-100-29-20 lub napisz na adres kontakt@hdru.pl, aby uzyskać profesjonalne wsparcie.