Plan restrukturyzacyjny to fundament każdego procesu naprawczego. W postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU) pełni on rolę kluczowego dokumentu, który nie tylko spełnia wymogi formalne, ale przede wszystkim ma przekonać wierzycieli, że dłużnik posiada przemyślaną i wykonalną strategię wyjścia z kryzysu. Jak zbudować taki dokument? Jakie elementy są niezbędne, by plan był wiarygodny dla wierzycieli i sądu? Podpowiadamy, na co zwrócić szczególną uwagę.
Plan restrukturyzacyjny – wymóg formalny czy narzędzie strategiczne?
Od nowelizacji Prawa restrukturyzacyjnego w 2021 roku plan restrukturyzacyjny stanowi obligatoryjny element postępowania o zatwierdzenie układu. Nie jest to jednak wyłącznie formalność – to dokument o fundamentalnym znaczeniu dla całego procesu naprawczego.
Brak planu lub jego nieodpowiednie przygotowanie może skutkować oddaleniem wniosku o zatwierdzenie układu przez sąd. Co więcej, niedopracowany plan może podważyć zaufanie wierzycieli, nawet jeśli propozycje układowe wydają się atrakcyjne. Wierzyciele słusznie oczekują, że za propozycjami stoi przemyślana i realistyczna strategia.
Warto zrozumieć, że to z planu restrukturyzacyjnego powinny wynikać propozycje układowe, a nie odwrotnie. Propozycje są bowiem konsekwencją działań naprawczych, prognozowanych przepływów finansowych i możliwości płatniczych dłużnika, które szczegółowo przedstawia właśnie plan.
Kto jest odbiorcą planu restrukturyzacyjnego?
Plan restrukturyzacyjny adresowany jest do kilku grup odbiorców, a każda z nich będzie oceniać go według nieco innych kryteriów:
Wierzyciele – dla nich plan jest podstawą do podjęcia decyzji o głosowaniu za lub przeciw układowi. Szukają w nim odpowiedzi na pytanie, czy propozycje układowe są realistyczne i czy dłużnik ma zdolność do wykonania układu.
Nadzorca układu – przygotowuje opinię, która jest kluczowym elementem sprawozdania składanego do sądu. Plan musi dostarczyć mu merytorycznych podstaw do pozytywnej oceny szans na wykonanie układu.
Sąd restrukturyzacyjny – na podstawie planu ocenia, czy układ zapewnia wierzycielom lepsze zaspokojenie niż postępowanie upadłościowe. Plan stanowi też dowód dobrej woli i rzetelności dłużnika.
Sam dłużnik – plan stanowi dla niego mapę drogową transformacji. To nie tylko dokument na potrzeby postępowania, ale realny przewodnik, jak krok po kroku przeprowadzić restrukturyzację przedsiębiorstwa.
Profesjonalnie przygotowany plan uwzględnia potrzeby informacyjne wszystkich tych odbiorców, zachowując jednocześnie spójność i przejrzystość przekazu.
Struktura planu restrukturyzacyjnego – co powinien zawierać kompletny dokument?
Wprowadzenie i opis przedsiębiorstwa
Plan powinien rozpoczynać się od zwięzłego przedstawienia podmiotu, jego historii, przedmiotu działalności oraz celu dokumentu. W tej części warto zawrzeć kluczowe informacje o:
Modelu biznesowym i źródłach przychodów Strukturze organizacyjnej i zespole zarządzającym Rynkach zbytu i pozycji konkurencyjnej Kluczowych klientach i dostawcach Głównych aktywach przedsiębiorstwa
Nie należy obciążać tej części nadmiarem szczegółów – istotne jest nakreślenie czytelnego obrazu firmy, jej potencjału i specyfiki działalności.
Diagnoza przyczyn problemów finansowych
Ta część planu ma kluczowe znaczenie dla budowania wiarygodności. Rzetelna i uczciwa analiza źródeł kryzysu pokazuje, że dłużnik rozumie naturę swoich problemów, a co za tym idzie – ma większe szanse na ich skuteczne rozwiązanie.
W diagnozie należy wskazać, czy problemy mają charakter:
- Wewnętrzny (np. błędy zarządcze, nadmierne koszty, nierentowne produkty)
- Zewnętrzny (np. załamanie rynku, pandemia, zmiany regulacyjne)
- Mieszany (najczęściej spotykany)
Kluczowe jest unikanie usprawiedliwiania się i zrzucania całej winy na czynniki zewnętrzne. Wierzyciele docenią dłużnika, który potrafi krytycznie ocenić również własne działania i wskazać, co można było zrobić lepiej.
Analiza sytuacji finansowej
Ta część musi dostarczyć precyzyjnego obrazu aktualnej kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Powinna zawierać:
Analizę przychodów i kosztów z ostatnich 12-24 miesięcy Kluczowe wskaźniki finansowe (płynność, zadłużenie, rentowność) Strukturę zobowiązań z podziałem na grupy wierzycieli Wartość majątku i jego obciążenia (np. hipoteki, zastawy) Analizę przepływów pieniężnych
Dane te stanowią punkt wyjścia do opracowania działań naprawczych i prognoz finansowych. Powinny być prezentowane w sposób przejrzysty, najlepiej z wykorzystaniem tabel i wykresów, które ułatwią zrozumienie sytuacji.
Proponowane działania restrukturyzacyjne
To serce planu restrukturyzacyjnego. W tej części dłużnik przedstawia konkretne działania, które zamierza podjąć, aby przywrócić rentowność i zdolność do regulowania zobowiązań. Działania te powinny być podzielone na obszary:
Restrukturyzacja operacyjna – np. optymalizacja procesów, zmiana struktury organizacyjnej, redukcja kosztów stałych, renegocjacja umów z dostawcami
Restrukturyzacja finansowa – np. pozyskanie nowego finansowania, sprzedaż zbędnych aktywów, konwersja zadłużenia na kapitał
Restrukturyzacja produktowa – np. wycofanie nierentownych produktów, rozwój nowych linii biznesowych, zmiana modelu cenowego
Restrukturyzacja kadrowa – np. redukcja zatrudnienia, zmiana systemu motywacyjnego, pozyskanie kluczowych kompetencji
Dla każdego działania należy określić:
- Zakres i sposób realizacji
- Termin wdrożenia
- Osoby odpowiedzialne
- Oczekiwane efekty finansowe
- Potencjalne ryzyka
Istotne jest, aby działania były konkretne, mierzalne i realistyczne. Wierzyciele szybko wyczują, jeśli plan opiera się na życzeniowym myśleniu zamiast na twardych faktach i wykonalnych inicjatywach.
Prognoza skutków restrukturyzacji
Ta część planu pokazuje, jak proponowane działania przełożą się na poprawę sytuacji finansowej. Powinna zawierać:
Prognozę przepływów pieniężnych na okres wykonywania układu (minimum 12 miesięcy) Projekcję rachunku wyników i bilansu Harmonogram spłat zobowiązań układowych Wskaźniki finansowe po wdrożeniu działań naprawczych
Prognozy powinny być realistyczne i oparte na uzasadnionych założeniach. Przeszacowanie możliwych efektów może podważyć wiarygodność całego planu, dlatego warto przedstawić również analizę wrażliwości lub scenariusze alternatywne (pesymistyczny, bazowy, optymistyczny).
Propozycje układowe
W tej części należy przedstawić proponowane warunki spłaty dla poszczególnych grup wierzycieli:
Wysokość redukcji (umorzenia) zadłużenia Harmonogram spłat pozostałej części Oprocentowanie zadłużenia (jeśli dotyczy) Ewentualne zabezpieczenia wykonania układu
Kluczowe jest, aby propozycje układowe wynikały z wcześniej przedstawionych prognoz finansowych. Wierzyciele muszą widzieć jasne powiązanie między planowanymi działaniami naprawczymi, prognozowanymi przepływami pieniężnymi a harmonogramem spłat.
Test zaspokojenia (porównanie z upadłością)
Ta część ma szczególne znaczenie zarówno dla wierzycieli, jak i dla sądu. Należy w niej wykazać, że układ zapewnia wierzycielom korzystniejsze warunki zaspokojenia niż postępowanie upadłościowe.
Test zaspokojenia powinien zawierać:
- Oszacowanie wartości majątku przy założeniu sprzedaży w postępowaniu upadłościowym
- Symulację podziału środków między wierzycieli zgodnie z zasadami prawa upadłościowego
- Porównanie poziomu zaspokojenia w układzie i w upadłości dla każdej grupy wierzycieli
Warto pamiętać, że oprócz samego poziomu spłaty, układ oferuje wierzycielom dodatkowe korzyści, takie jak szybszy termin odzyskania należności czy uniknięcie kosztów dochodzenia roszczeń.
Jak przygotować plan restrukturyzacyjny, który przekona wierzycieli?
Plan restrukturyzacyjny nie powinien być dokumentem przygotowanym wyłącznie na potrzeby sądu. Jego głównym zadaniem jest przekonanie wierzycieli do poparcia układu. Aby to osiągnąć, plan powinien spełniać następujące kryteria:
Przejrzystość i komunikatywność
Plan powinien być napisany językiem zrozumiałym dla odbiorcy biznesowego, nie prawniczym. Należy unikać nadmiernie rozbudowanych zdań i specjalistycznego żargonu bez wyjaśnień.
Informacje powinny być prezentowane w sposób uporządkowany, z wykorzystaniem tabel, wykresów i punktów, które ułatwiają przyswojenie treści.
Dobrą praktyką jest dołączenie streszczenia wykonawczego, które w zwięzłej formie przedstawia najważniejsze elementy planu.
Wiarygodność i realność
Plan powinien opierać się na rzetelnych danych i uzasadnionych założeniach. Wszystkie prognozy finansowe muszą mieć solidne podstawy w postaci analiz rynkowych, historycznych danych lub zawartych umów.
Należy uczciwie przedstawiać nie tylko szanse, ale również ryzyka związane z realizacją planu i sposoby ich mitygacji.
Warto podkreślić dotychczasowe sukcesy i mocne strony przedsiębiorstwa, które pomogą w realizacji planu naprawczego.
Spójność i logika
Wszystkie elementy planu muszą tworzyć logiczną całość. Diagnoza przyczyn problemów powinna prowadzić do adekwatnych działań naprawczych, te z kolei powinny przekładać się na konkretne efekty finansowe, które uzasadniają proponowane warunki układu.
Nie może być rozbieżności między różnymi częściami dokumentu, np. między planowanymi przychodami a strukturą rynku czy między harmonogramem działań a prognozą przepływów.
Konkretność i mierzalność
Plan nie powinien zawierać ogólników typu „optymalizacja kosztów” czy „poprawa efektywności”. Każde działanie musi być opisane konkretnie, z określeniem sposobu realizacji, odpowiedzialności oraz mierzalnych efektów.
Dobrą praktyką jest dołączenie do planu szczegółowego harmonogramu wdrożenia kluczowych inicjatyw, co pokazuje, że dłużnik ma jasno określoną ścieżkę działania.
Jak HDRU wspiera w opracowaniu planu restrukturyzacyjnego?
Przygotowanie kompleksowego i przekonującego planu restrukturyzacyjnego wymaga połączenia wiedzy z zakresu finansów, zarządzania i prawa restrukturyzacyjnego. HDRU oferuje pełne wsparcie w tym procesie:
Przeprowadzamy dogłębną analizę sytuacji finansowej i operacyjnej przedsiębiorstwa, identyfikując źródła problemów oraz potencjał naprawczy.
Współpracujemy z zarządem przy definiowaniu optymalnych działań restrukturyzacyjnych, dostosowanych do specyfiki branży i sytuacji dłużnika.
Opracowujemy szczegółowe prognozy finansowe, uwzględniające wpływ planowanych działań na przepływy pieniężne i zdolność do regulowania zobowiązań.
Przygotowujemy kompletny dokument planu restrukturyzacyjnego, który spełnia wymogi formalne i jednocześnie stanowi skuteczne narzędzie komunikacji z wierzycielami.
Tworzymy test zaspokojenia, wykazujący, że układ oferuje wierzycielom korzystniejsze warunki niż upadłość.
Wspieramy w komunikacji planu podczas zgromadzenia wierzycieli oraz odpowiadamy na pytania i wątpliwości ze strony wierzycieli i nadzorcy układu.
Najczęściej zadawane pytania o plan restrukturyzacyjny
Czy plan restrukturyzacyjny może być modyfikowany po złożeniu do KRZ?
Tak, plan restrukturyzacyjny może być modyfikowany w trakcie postępowania, jeśli pojawią się nowe okoliczności lub wierzyciele zgłoszą istotne zastrzeżenia. Każda zmiana powinna być jednak dobrze uzasadniona i zakomunikowana wszystkim stronom. Zmodyfikowany plan powinien być również złożony do akt postępowania za pośrednictwem systemu KRZ.
Kto jest odpowiedzialny za przygotowanie planu restrukturyzacyjnego w PZU?
Za przygotowanie planu restrukturyzacyjnego odpowiada dłużnik, który może korzystać ze wsparcia doradców restrukturyzacyjnych, finansowych czy prawnych. Nadzorca układu nie przygotowuje planu, ale powinien go ocenić i może sugerować modyfikacje, jeśli dostrzeże w nim istotne braki lub nierealistyczne założenia.
Jak szczegółowe powinny być prognozy finansowe w planie restrukturyzacyjnym?
Prognozy finansowe powinny obejmować cały okres wykonywania układu i być przedstawione co najmniej w układzie miesięcznym przez pierwszy rok, a następnie w układzie kwartalnym lub rocznym. Powinny zawierać rachunek przepływów pieniężnych, rachunek wyników oraz bilans, wraz z kluczowymi wskaźnikami finansowymi. Istotne jest, aby założenia prognoz były jasno przedstawione i uzasadnione.
Czy plan restrukturyzacyjny jest jawny dla wszystkich wierzycieli?
Tak, plan restrukturyzacyjny jest udostępniany wszystkim wierzycielom, którzy biorą udział w głosowaniu nad układem. Warto jednak pamiętać, że plan może zawierać wrażliwe informacje biznesowe, dlatego niektóre dane szczegółowe (np. nazwy kluczowych klientów czy szczegóły know-how) mogą być przedstawione w formie zagregowanej lub opisowej, bez ujawniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.
Jak długi powinien być plan restrukturyzacyjny?
Nie ma określonych wymogów co do objętości planu restrukturyzacyjnego. Kluczowa jest jego kompletność i adekwatność do skali i złożoności przedsiębiorstwa. W praktyce plany dla małych i średnich przedsiębiorstw mają zwykle od 20 do 50 stron (wraz z załącznikami), natomiast dla dużych podmiotów mogą być znacznie obszerniejsze. Istotne jest, aby dokument był przejrzysty i dobrze ustrukturyzowany, co ułatwi jego analizę przez wierzycieli.
Plan restrukturyzacyjny – fundament skutecznej restrukturyzacji
Plan restrukturyzacyjny to nie tylko formalny wymóg w postępowaniu o zatwierdzenie układu, ale przede wszystkim strategiczny dokument, który determinuje powodzenie całego procesu naprawczego. Dobrze przygotowany plan buduje zaufanie wierzycieli, daje nadzorcy układu podstawy do pozytywnej opinii, a sądowi dostarcza argumentów za zatwierdzeniem układu.
Warto pamiętać, że plan restrukturyzacyjny to nie tylko dokument na potrzeby procedury – to realna mapa drogowa transformacji przedsiębiorstwa. Dlatego jego przygotowanie wymaga dogłębnej analizy, strategicznego myślenia i realistycznego podejścia do możliwości firmy i jej otoczenia rynkowego.
HDRU jako doświadczony doradca restrukturyzacyjny pomaga przedsiębiorcom w przygotowaniu planów restrukturyzacyjnych, które nie tylko spełniają wymogi formalne, ale przede wszystkim skutecznie przekonują wierzycieli do poparcia układu. Dzięki naszemu wsparciu zwiększasz szanse na akceptację propozycji układowych i pomyślne przeprowadzenie procesu naprawczego.
Potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego? Skontaktuj się z nami! Zadzwoń: 72-100-29-20 lub napisz: kontakt@hdru.pl
